Ganesh Chaturthi 2024: ગણેશજીને કેમ કહેવાય છે એકદંત, જાણો કયા પડ્યો હતો તેમનો તૂટેલો દાંત ?

હિન્દુ ધર્મમાં ભગવાન ગણેશને પ્રથમ પૂજનીય દેવ કહેવામાં આવે છે. કોઈપણ ધાર્મિક કાર્ય અથવા પૂજા શરૂ કરતા પહેલા ભગવાન ગણેશની પૂજા કરવામાં આવે છે. શાસ્ત્રોમાં ભગવાન ગણેશની ઉપાસનાને શ્રેષ્ઠ ગણાવવામાં આવી છે. વાસ્તવમાં, ગજકર્ણક, લંબોદર, વિકટ, વિઘ્ન-નાશ, વિનાયક, ધૂમ્રકેતુ, ગણાધ્યક્ષ, ભાલચંદ્ર, ગજાનન વગેરે સિવાય ભગવાન ગણેશને એકદંત નામથી પણ ઓળખવામાં આવે છે.

આ નામ સાથે જોડાયેલી ઘણી પૌરાણિક કથાઓ છે. આ સાથે ભારતમાં એક એવું મંદિર પણ છે જેમાં એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન ગણેશનો તૂટેલો દાંત ત્યાં પડ્યો હતો. પરંતુ આ પહેલા આવો જાણીએ ભગવાન ગણેશના એકદંત નામ સાથે જોડાયેલી રસપ્રદ વાર્તા.

ગણેશજી કેવી રીતે એક દાંતવાળા બન્યા?

દંતકથા અનુસાર, તેની પાછળનું કારણ પરશુરામ જી અને ભગવાન ગણેશ વચ્ચેનું યુદ્ધ છે. એક સમય હતો જ્યારે પરશુરામજી ભગવાન શિવને મળવા પહોંચ્યા હતા. પછી તેણે ભગવાન ગણેશને દરવાજાની બહાર ઊભેલા જોયા અને કહ્યું, મારે ભગવાન શિવને મળવું છે, મને અંદર જવા દો. ગણેશજીએ પરશુરામને અંદર ન જવા દીધા. આ જોઈને પરશુરામજી ગુસ્સે થઈ ગયા.

જે બાદ તેણે ગણેશજીને કહ્યું કે જો તેને અંદર જવા દેવામાં નહીં આવે તો તેણે મારી સાથે લડવું પડશે. જો હું જીતી ગયો તો તમારે મને ભગવાન શિવને મળવા માટે અંદર જવા દેવું પડશે. ભગવાન ગણેશએ યુદ્ધનો પડકાર સ્વીકારી લીધો. બંને વચ્ચે ભીષણ યુદ્ધ થયું. યુદ્ધ દરમિયાન, પરશુરામજીએ પોતાની કુહાડીથી ભગવાન ગણેશ પર હુમલો કર્યો, અને પરશુરામજીની કુહાડીને કારણે તેમનો એક દાંત તૂટી ગયો અને ત્યાં પડી ગયો. ત્યારથી ગણેશજીને એકદંત કહેવામાં આવે છે.

અન્ય કથાઓ

અન્ય વાર્તાઓ અનુસાર, ગણેશજીનો દાંત પરશુરામે નહીં પરંતુ તેમના ભાઈ કાર્તિકેય દ્વારા તોડવામાં આવ્યો હતો. બંને ભાઈઓના વિપરીત સ્વભાવને કારણે શિવ અને પાર્વતી ખૂબ જ પરેશાન હતા, કારણ કે ભગવાન ગણેશ કાર્તિકેયને ખૂબ જ પરેશાન કરતા હતા. આવી જ એક લડાઈમાં કાર્તિકેયે ભગવાન ગણેશને પાઠ ભણાવવાનું નક્કી કર્યું અને તેણે ગણપતિને માર્યો, તેનો એક દાંત તૂટી ગયો.

આ સિવાય એક પ્રચલિત કથા એવી પણ છે કે મહર્ષિ વેદ વ્યાસે ગણેશજી સમક્ષ મહાભારત લખવા માટે એક શરત મૂકી હતી. શરત એ હતી કે તે બોલવાનું બંધ કરશે નહીં, એટલે કે તે સતત બોલશે અને અટક્યા વિના ગજાનનને લખશે, આવી સ્થિતિમાં, ગણેશજીએ પોતે તેનો એક દાંત તોડીને પેન બનાવ્યો.

અહીં પડ્યો હતો ભગવાન ગણેશનો દાંત

આ સેંકડો વર્ષ જૂની ભવ્ય ગણેશ મૂર્તિ છત્તીસગઢના દંતેવાડા જિલ્લાથી લગભગ 13 કિલોમીટર દૂર આવેલા બરસૂર ગામમાં ઢોલકલની પહાડીઓ પર લગભગ 3000 ફૂટની ઊંચાઈ પર સ્થિત છે. તે આખી દુનિયાની દુર્લભ પ્રતિમાઓમાંની એક માનવામાં આવે છે. તેમને દંતેવાડાના રક્ષક તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.

યુદ્ધમાં તૂટી ગયો દાંત

છત્તીસગઢના દંતેવાડા જિલ્લામાં એક કૈલાસ ગુફા પણ છે. કહેવાય છે કે આ એ જ કૈલાસ વિસ્તાર છે જ્યાં ભગવાન ગણેશ અને પરશુરામ વચ્ચે યુદ્ધ થયું હતું. આ યુદ્ધમાં ગણપતિનો એક દાંત તૂટીને અહીં પડ્યો હતો. પરશુરામજીની કુહાડીથી ગજાનનનો દાંત તૂટી ગયો હતો, તેથી ટેકરીની ટોચની નીચે આવેલા ગામનું નામ ફરસપાલ પડ્યું.