Blood Money શું છે ? જેને આપીને યમનમાં નર્સની ફાંસી રોકવામાં આવશે !

કેન્દ્ર સરકારે યમનમાં ફસાયેલી ભારતની નિમિષા પ્રિયાની જિંદગી બચાવવા બદલ બ્લડ મની આપવાનો નિર્ણય કર્યો છે. કેરળના પલક્કડની રહેવાસી નિમિષા વ્યવસાયે નર્સ છે. તેના પર યમનના નાગરિકની હત્યા કરવાનો આરોપ છે, જેના માટે તેને મૃત્યુદંડની સજા સંભળાવવામાં આવી છે. જો કે પીડિત પરિવારને બ્લડ મની આપીને નિમિષાની ફાંસી રોકી શકાય છે. ચાલો સમજીએ કે બ્લડ મની શું છે અને તેને આપીને ભારતીય નાગરિકનું જીવન કેવી રીતે બચાવી શકાય છે.

નિમિષાને બચાવવા માટે તેના પરિવારે ‘સેવ નિમિષા પ્રિયા એક્શન કાઉન્સિલ’ની રચના કરી છે. કાઉન્સિલના જણાવ્યા અનુસાર, તેમની મુક્તિ માટે વાટાઘાટો શરૂ કરવા માટે પ્રારંભિક રકમ $40,000 (રૂ. 33.38 લાખ) આપવામાં આવશે. પ્રિયાને સજામાંથી સંપૂર્ણપણે બચાવવા માટે લગભગ 3 થી 4 લાખ ડોલર (રૂ. 3.34 કરોડ) વધુ ચૂકવવા પડશે. નાણાં એકત્ર થયા બાદ, તેને ભારતીય વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા સના (યમનની રાજધાની)માં ભારતીય દૂતાવાસમાં ટ્રાન્સફર કરવામાં આવશે.

શું છે નિમિષા પ્રિયાનો આખો મામલો?

નિમિષા એક દાયકા પહેલા પરિવાર સાથે યમન ગઈ હતી. ત્યાં તેણે યમનના નાગરિક તલાલ અબ્દો મેહદી સાથે હોસ્પિટલ શરૂ કરી. તેનો પતિ અને પુત્રી 2014માં ભારત પરત ફર્યા હતા. પરંતુ કામના કારણે નિમિષા પરત ફરી શકી ન હતી અને થોડા સમય બાદ તલાલ અને નિમિષા વચ્ચે ઝઘડો શરૂ થયો હતો. તલાલે નિમિષાનો પાસપોર્ટ છીનવીને પોતાની પાસે રાખ્યો હતો. જ્યારે નિમિષાએ ત્યાંના અધિકારીઓને આ અંગે ફરિયાદ કરી તો તલાલે તેને કહ્યું કે તે નિમિષાના પતિ છે. સત્તાવાળાઓએ ફરીથી દરમિયાનગીરી કરી ન હતી.

નિમિષાને યમન છોડવા માટે પાસપોર્ટની જરૂર હતી. આવી સ્થિતિમાં તેણે જુલાઈ 2017માં તલાલને એનેસ્થેટિક ઈન્જેક્શન આપીને પાસપોર્ટ પાછો મેળવવાનું વિચાર્યું. પરંતુ આમાં તલાલનું મોત નીપજ્યું હતું. નિમિષાએ અન્ય વ્યક્તિની મદદથી તલાલની લાશ છુપાવી હતી. પરંતુ થોડા દિવસો પછી મામલો પ્રકાશમાં આવ્યો. નિમિષાની ધરપકડ કરવામાં આવી અને મૃત્યુદંડની સજા આપવામાં આવી. તેના સહયોગીને આજીવન જેલની સજા ફટકારવામાં આવી હતી. ત્યારથી આ મામલો ચાલી રહ્યો છે.

બ્લડ મની શું છે?

યમનના બંધારણમાં ઇસ્લામને રાજ્યનો ધર્મ જાહેર કરવામાં આવ્યો છે. અહીંની કાનૂની વ્યવસ્થા ઇસ્લામિક કાયદાકીય સિદ્ધાંતો પર આધારિત છે. આમાં બ્લડ મનીનો ઉલ્લેખ છે. ઇસ્લામિક કાયદા અનુસાર, ગુનેગારને કેવી રીતે સજા કરવી તે નક્કી કરવાનો અધિકાર ગુનાનો ભોગ બનેલાને છે. સજા માટેનો એક વિકલ્પ કિસાસ છે અને બીજો છે દિયા (જેને બ્લડ મની તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે). કિસાસનો આશરે અર્થ થાય છે ‘જીવ સામે જીવ’. આ મુજબ, હત્યાના કિસ્સામાં, પીડિત પરિવાર ગુનેગારને મૃત્યુદંડ આપવાનું પસંદ કરી શકે છે.

જો કે, હત્યા કરાયેલ વ્યક્તિનો પરિવાર આરોપીના પરિવાર પાસેથી રકમ લઈને ગુનેગારને માફ કરી શકે છે. આને બ્લડ મની કહેવાય છે. નિમિષાની માતા બ્લડ મની આપીને સમાધાન કરવા માંગે છે. રિપોર્ટ અનુસાર, જો બંને પક્ષો વચ્ચે સમજૂતી થાય છે, તો તેની માહિતી એફિડેવિટ દ્વારા ત્યાંની કોર્ટને આપવામાં આવશે. આ પછી કોર્ટે આરોપીને મુક્ત કરવાનો આદેશ આપ્યો છે.

ભારત સરકાર કેવી રીતે મદદ કરી રહી છે?

વિદેશ મંત્રાલયના રાજ્યમંત્રી વી. મુરલીધરને વર્ષ 2023માં રાજ્યસભામાં જણાવ્યું હતું કે સરકારે નિમિષા પ્રિયાને તેના કેસમાં સહાય પૂરી પાડી છે. તેમના કેસનું પ્રતિનિધિત્વ કરવા માટે સરકારે ભારતીય સમુદાય કલ્યાણ ભંડોળ (ICWF) તરફથી વકીલની નિમણૂક કરી છે. મંત્રાલય તેમના વકીલ દ્વારા કેસ પર સતત નજર રાખી રહ્યું છે.

બ્લડ મની કેટલી હશે તે ચર્ચા બાદ નક્કી થશે

ભારતીય દૂતાવાસ દ્વારા નિમાયેલા યમનના વકીલ નિમિષા પ્રિયાની માતા પ્રેમા કુમારી અને એક્શન કાઉન્સિલના સભ્ય સેમ્યુઅલ જેરોમ સહિત ભારતીય દૂતાવાસના બે અધિકારીઓ $40,000 ચૂકવીને પ્રથમ રાઉન્ડની વાતચીત અને ચર્ચાની શરૂઆત કરશે. નિમિષાની માતા અને સેમ્યુઅલ જેરોમ છેલ્લા બે મહિનાથી યમનમાં રહે છે. સ્ટેટ્સમેનના રિપોર્ટ અનુસાર, બ્લડ મનીની રકમનો નિર્ણય પ્રથમ રાઉન્ડની વાતચીત બાદ જ લેવામાં આવશે.