48 વર્ષ પછી યોજાઇ રહી છે લોકસભા સ્પીકરની ચૂંટણી, NDA 300ને પાર કરશે કે INDIA એલાયન્સની તાકાત દેખાશે

18મી લોકસભાના સ્પીકરને લઈને NDA અને INDIA એલાયન્સ વચ્ચે જંગ શરુ થયો છે. દેશમાં 48 વર્ષ બાદ સ્પીકરની ચૂંટણી યોજાવા જઈ રહી છે. સર્વસંમતિના અભાવે સ્પીકર માટે ચૂંટણી યોજાશે. જેમાં NDAએ ફરી એકવાર ઓમ બિરલાને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે, જ્યારે INDIA એલાયન્સે તેમની સામે 8 વખતના સાંસદ કે સુરેશને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે. સ્પીકર પદ માટે ચૂંટણી જીતવા માટે ઈન્ડિયા એલાયન્સને 271 વોટની જરૂર પડશે.

ભાજપની આગેવાની હેઠળની એનડીએ અને કોંગ્રેસની આગેવાની હેઠળનું INDIA એલાયન્સ લોકસભા અધ્યક્ષની ચૂંટણી માટે આમને-સામને છે. લોકસભાના ડેપ્યુટી સ્પીકરના પદ પર સર્વસંમતિના અભાવને કારણે, INDIA એલાયન્સ સ્પીકર માટે ભાજપના ઓમ બિરલા સામે આઠ વખતના સાંસદ કે સુરેશને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે. આવી સ્થિતિમાં 48 વર્ષ બાદ સ્પીકરની ચૂંટણી વોટિંગ દ્વારા થવા જઈ રહી છે. આ ચૂંટણી ભાજપ અને કોંગ્રેસ માટે પ્રતિષ્ઠાનો પ્રશ્ન બની ગઈ છે. આ રીતે તેઓ એકબીજાની છાવણીમાં ખાડો પાડવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.

દેશમાં ત્રીજી વખત મોદી સરકાર બન્યા બાદ ભાજપ સમક્ષ પ્રથમ કસોટી સ્પીકરની ચૂંટણી છે. ભાજપ માટે પડકાર માત્ર ઓમ બિરલાને જીતાડવાનો નથી પરંતુ એનડીએને એક રાખવાનો તેમજ તેના જોડાણનો વ્યાપ વધારવાનો પણ છે. આ સાથે જ કોંગ્રેસ સમક્ષ ચેલેન્જ INDIA એલાયન્સમાં સામેલ પક્ષોને સાથે રાખવાનો અને પોતાની રાજકીય તાકાત વધારવાનો પડકાર છે. હવે જોવાનું એ રહે છે કે સ્પીકર ચૂંટણીના બહાને એનડીએનો આંકડો 300ને પાર કરી શકશે કે પછી ભારતીય ગઠબંધન પોતાનો આંકડો જાળવી શકશે અને અપક્ષો અને અન્ય નાના પક્ષોના 13 સાંસદોને પોતાની છાવણીમાં લાવી શકશે?

લોકસભાની સંખ્યાનું ગણિત શું છે?

લોકસભામાં કુલ 543 સાંસદો છે, પરંતુ વાયનાડ સીટ પરથી રાહુલ ગાંધીના રાજીનામાને કારણે હાલમાં લોકસભામાં 542 સાંસદો છે. લોકસભામાં ભાજપના 240 સાંસદો છે, પરંતુ તેની આગેવાની હેઠળના NDA ગઠબંધન પાસે 293 સાંસદો છે. આમ, ભાજપના સાથી પક્ષોના 53 સાંસદો છે, જેમાં TDPના 16, JDUના 12, LJP (R)ના પાંચ, શિવસેનાના 7, RLDના બે, અપના દળ (S) અને અન્ય સહયોગીઓનો સમાવેશ થાય છે.

કોંગ્રેસના નેતૃત્વ હેઠળના INDIA એલાયન્સ પાસે 233 સાંસદો છે, જેમાંથી કોંગ્રેસના 98 સાંસદો છે. એસપીના 37, ટીએમસીના 29, ડીએમકેના 21, ઉદ્ધવ ઠાકરેની શિવસેના (યુબીટી)ના 9 અને શરદ પવારની એનસીપીના 8 સાંસદો છે. આ સિવાય 31 સાંસદો INDIA એલાયન્સના અન્ય સહયોગીઓના છે. ત્રણ અપક્ષ સાંસદો પપ્પુ યાદવ, વિશાલ પાટીલ અને મોહમ્મદ હનીફ કોંગ્રેસમાં જોડાયા છે. આ રીતે INDIA એલાયન્સના સાંસદોની સંખ્યા વધીને 235 થઈ ગઈ છે, પરંતુ INDIA એલાયન્સના પાંચ સાંસદોએ મંગળવાર સુધી શપથ લીધા નથી. તેમાં ટીએમસીના 3 અને કોંગ્રેસ અને સપાના 1-1 સાંસદ છે.

સંખ્યાની રમતમાં INDIA એલાયન્સ પાછળ

જો આ પાંચ સાંસદો લોકસભા સ્પીકરની ચૂંટણી પહેલા શપથ લેશે તો ભારત ગઠબંધન 235 થઈ જશે, પરંતુ જો તેઓ શપથ નહીં લે તો તે ઘટીને 228 સાંસદ થઈ જશે. આ સિવાય અપક્ષ સહિત અન્ય 13 સાંસદો છે. જો આ 13 સાંસદો INDIA એલાયન્સને વોટ આપે તો પણ સાંસદોની સંખ્યા 271 સુધી નહીં પહોંચે. સ્પીકર પદ માટે ચૂંટણી જીતવા માટે INDIA એલાયન્સને 271 વોટની જરૂર પડશે. આ રીતે તેના 22 સાંસદ ઓછા છે. આ સંખ્યાઓના આધારે, INDIA એલાયન્સ માટે લોકસભા સ્પીકરની ચૂંટણી જીતવી અશક્ય છે, જ્યારે NDA ગઠબંધન તેના સાંસદોની સંખ્યાના સંદર્ભમાં લોકસભા અધ્યક્ષની ચૂંટણી સરળતાથી જીતી શકે છે.

NDA 300 ને શું પાર કરશે?

સ્પીકર ચૂંટણીના બહાને ભાજપ પોતાના NDA ગઠબંધનની તાકાત વધારવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. એનડીએની તરફેણમાં 293 સાંસદો છે, જે જીત માટે જરૂરી સંખ્યા કરતા 21 વધુ છે. આવી સ્થિતિમાં ભાજપ સ્પીકરની ચૂંટણીમાં પોતાના સમર્થનનો આંકડો 300થી આગળ લઈ જવાની રણનીતિ પર કામ કરી રહી છે. ગઠબંધનની એકતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે મંગળવારે NDA સાથી પક્ષોના નેતાઓ સાથે બેઠક યોજી હતી. નેતાઓને મતદાનના નિયમો વિશે માહિતગાર કરવામાં આવ્યા હતા અને તમામ સંજોગોમાં તમામ સાંસદોની હાજરી સુનિશ્ચિત કરવા પણ સૂચના આપવામાં આવી હતી.

ભાજપની વ્યૂહરચના સ્પીકરની ચૂંટણીમાં NDAના સમર્થનને વધારીને 300 સુધી પહોંચાડવાની છે, કારણ કે આ આંકડો વિપક્ષો પર મનોવૈજ્ઞાનિક ધાર આપશે. એનડીએ પાસે હાલમાં લોકસભામાં 293 સાંસદો છે. ભાજપ આંધ્રપ્રદેશના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી જગન મોહન રેડ્ડીની પાર્ટી વાયએસઆર કોંગ્રેસ દ્વારા જીતેલા ચાર લોકસભા સાંસદોના સમર્થન પર નજર રાખી રહ્યું છે. જો YSRને સ્પીકરની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસના ચાર સાંસદોનું સમર્થન મળે છે તો NDAની સંખ્યા વધીને 297 થઈ જશે. આ પછી પણ 300ને પાર કરવા માટે 3 સાંસદોના સમર્થનની જરૂર પડશે.

ભાજપના રણનીતિકાર શિરોમણી અકાલી દળમાંથી જીતેલા હરસિમરત કૌર બાદલનું સમર્થન મેળવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. આ સિવાય બીજેપીની નજર શિલોંગના સાંસદ ડૉ. રિકી એન્ડ્રુ જે સ્યાંગકો અને આઝાદ સમાજ પાર્ટી તરફથી યુપીના નગીનાથી જીતેલા ચંદ્રશેખર આઝાદ પર છે. જો ભાજપ સ્પીકરની ચૂંટણીમાં આ 3 સાંસદોને પોતાના સમર્થનમાં લાવે છે તો દેખીતી રીતે જ NDAનો આંકડો વધીને 300 થઈ જશે.